List Otwarty do Ministry Zdrowia: Czas na refundację "Return to Revisited" Krystyny Stańko
- ROBERT KOZUBAL
- 1 dzień temu
- 5 minut(y) czytania
Szanowna Pani Ministro, Szanowni Państwo w resorcie,
Półtora roku temu, na łamach portalu Jazzda.net, wystosowałem gorący apel do Pani poprzedniczki. Prosiłem, błagałem, a wręcz domagałem się wpisania ówczesnej płyty Krystyny Stańko "Eurodyka" na listę leków refundowanych. Argumentowałem to w sposób – wydawałoby się – nie do podważenia: muzyka ta powinna rozbrzmiewać w szpitalach, przychodniach i wszędzie tam, gdzie skołatane nerwy suwerena wymagają ukojenia, spokoju i piękna.
Niestety, mój apel pozostał bez echa.
Resort milczał, a naród nadal musiał radzić sobie ze stresem bez wsparcia systemowego w postaci najwyższej próby jazzu. Dziś jednak przychodzę do Państwa z propozycją "nie do odrzucenia". To szansa na rehabilitację i zrewanżowanie się za tamten brak odzewu. To moment, by nie doprowadzić do kompletnej kompromitacji resortu, który ignoruje najskuteczniejsze metody terapeutyczne.
Oto bowiem mamy do czynienia z nową pigułką szczęścia – albumem "Return to Revisited".
Spójrzcie wokoło, moi drodzy;
Jeśli zerkniecie, ujrzycie, jak kochać;
Życie jest rajem, gdy jesteśmy razem;
W jaką grę zagramy dziś?
Tym razem Krystyna Stańko, wokalistka o charakterystycznym, welwetowym kontralcie, zabiera nas w podróż do źródeł swojej muzycznej drogi.
Sięga po twórczość nie tylko jazzowej legendy – Chicka Corei i jego kultowej formacji z lat 70., Return to Forever. To właśnie ten amerykański zespół jazz fusion, wymieniany jednym tchem obok Weather Report czy Mahavishnu Orchestra, zdefiniował brzmienie tamtej dekady. Dla Stańko, która u progu swojej artystycznej drogi zetknęła się z albumem nagranym z brazylijską wokalistką Florą Purim, było to doświadczenie formujące. Wyjątkowe linie melodyczne, wirtuozeria, bogactwo rytmów i wyrafinowane harmonie stały się impulsem do jej własnego rozwoju.
"Return to Revisited" to hołd dla tego wielkiego innowatora, ale hołd przewrotny i intrygujący. Dlaczego? Ponieważ na płycie poświęconej jednemu z najwybitniejszych pianistów w historii jazzu... nie ma instrumentów klawiszowych. To odważny zabieg, który przenosi te kompozycje na zupełnie nowy, współczesny grunt. Utwory takie jak Crystal Silence, 500 Miles High czy Children’s Song zyskały nowe, często zaskakujące aranżacje.
Człowiek chce po prostu być szczęśliwy.
Odrzućcie rzeczy, które nie powinny być, uwolnijcie go!
Życie jest rajem, wszyscy razem.
W co dzisiaj pogramy?
Siłą tego "leku" jest jego skład chemiczny – czyli zespół. Krystyna Stańko postawiła na rozbudowane, sześcioosobowe remedium:
Krystyna Stańko – śpiew (głos, który sam w sobie obniża ciśnienie krwi lepiej niż farmakologia),
Dominik Bukowski – wibrafon, kalimba, xylosynth. Obecność tego wirtuoza wibrafonu to gwarancja brzmieniowej przestrzeni i magii, która jest absolutnie kluczowa dla terapeutycznego efektu płyty.
Marcin Wądołowski – gitary,
Szymon Łukowski – saksofon, flet,
Paul Rutschka – gitara basowa.
I wreszcie, sekcja rytmiczna, o której trzeba wspomnieć osobno. Mikołaj Stańko na perkusji. Obserwuję rozwój tego muzyka z nieskrywanym podziwem, patrząc na to, co wyprawia w innych składach, zwłaszcza w znakomitym kwartecie Filipa Żółtowskiego. Na "Return to Revisited" Mikołaj udowadnia, że jest perkusistą kompletnym – potrafi napędzać zespół mocnym rytmem, by za chwilę przejść w subtelne, malarskie wręcz granie, jak tu na tej płycie.
Jest sposób, aby to znaleźć.
To jest w tobie, nie widzisz? Znajdź prawdę.
To jest możliwe, gdy jesteśmy razem.
W co dzisiaj pogramy?
To właśnie dzięki tej sekcji rytmicznej album oferuje nie tylko ukojenie, ale i niezbędną stymulację. W protokole leczenia szczególną uwagę proszę zwrócić na energetyczną wersję utworu Sometime Ago. Osobom, które potrzebują natychmiastowego zastrzyku witalności, można, a nawet należy prezentować tę kompozycję bez ograniczeń – działa ona skuteczniej i szybciej niż podwójne espresso.
Całość materiału cechuje bogactwo kontrapunktów, faktur i zróżnicowanie nastrojów. Mamy tu energię fusion zderzoną z liryzmem, precyzję wykonawczą z luzem improwizacji.
Teraz jesteśmy tu wszyscy razem
Wolni, aby mieć, robić i być tym, co widzimy
Po raz pierwszy, wszyscy razem
W co dzisiaj pogramy?
Pani Ministro!
Jeśli ten list znów trafi do niszczarki, a "Return to Revisited" nie znajdzie się w apteczkach pierwszej pomocy psychicznej Polaków, będziemy zmuszeni podjąć radykalne kroki. Redakcja Jazzda.net jest gotowa rozpocząć ogólnopolską akcję zbierania podpisów pod obywatelskim projektem ustawy o "Wprowadzeniu poprawy ogólnego samopoczucia społecznego metodą Krystyny Stańko".
Proszę nie kazać nam wychodzić na ulice (z głośnikami). Proszę po prostu posłuchać.
Z muzycznym pozdrowieniem,
Redakcja
Od autora: W teście wykorzystałem tłumaczenie AI tekstu "What game shall we play today?" z płyty "Return to Forever" Chicka Corei, których autorem jest Neville Potter
Wesprzyj Jazzdę!
Jeśli cenisz sobie recenzje, które potrafią zajrzeć pod powierzchnię i połączyć muzykę z innymi dziedzinami sztuki, to znaczy, że jazzda.net jest dla Ciebie. Wspieramy ambitne, niekomercyjne projekty, takie jak ten.
Chcesz pomóc nam pisać i publikować więcej takich materiałów? Postaw nam kawę! Dla ciebie to tylko dycha, a dla nas jak akord otwierający nową wspaniała płytę, taką jak właśnie to "Return to Revisited" Krystyny Stańko.
Załączniki
Krystyna Stańko
Wokalistka jazzowa, autorka tekstów, kompozytorka i gitarzystka. Swoją karierę rozpoczęła w 1988 roku w super grupie Young Power i w bluesowym zespole Dekiel, z którym wystąpiła na wielu festiwalach i koncertach w kraju i za granicą. Podczas studiów na Wydziale Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach za- łożyła żeński kwartet For Dee. Razem z zespołem zdobyła główną nagrodę na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie, natomiast na koncercie „Debiuty” w 1991 roku w Opolu zdobyła nagrodę im. Anny Jantar za wykonanie własnej piosenki „To idzie nowe” (Oni) Współtworzyła także świetną grupę 0-58. Uznawana jest za jedną z najważniejszych postaci polskiej sceny wokalistyki jazzowej. Jej twórczość charakteryzuje się połączeniem liryzmu, jazzowej elegancji i elementów latynoskich (szczególnie bossa novy). Jest również cenionym pedagogiem akademickim i autorką audycji radiowych (niedziela godzina 14 Radio Gdańsk, zawsze słucham w internecie). Ma na swoim koncie 14 albumów studyjnych, zyskując tym samym status doświadczonej i nieustannie poszukującej artystki.
Chick Corea
Armando Anthony „Chick” Corea (1941–2021) był jednym z najważniejszych pianistów i kompozytorów w historii jazzu. Obok Herbiego Hancocka i Keitha Jarretta, jest uznawany za kluczowego innowatora w muzyce jazzowej po erze post-bopu. Był pionierem gatunku jazz fusion, zakładając na początku lat 70. słynny zespół Return to Forever. Jego twórczość charakteryzuje się eklektyzmem – od awangardowego jazzu, przez latynoskie rytmy, po muzykę klasyczną i ścisłe kompozycje. Album Return to Forever (1972) stał się inspiracją dla Krystyny Stańko i całej jej kariery.
Flora Purim
Flora Purim (ur. 1942) to brazylijska wokalistka jazzowa, która odegrała kluczową rolę w ukształtowaniu brzmienia latynoskiego jazz fusion. Była jedną z pierwszych wokalistek w pierwotnym składzie Return to Forever Chicka Corei. Jej współpraca z Coreą, zwłaszcza na przełomowym albumie Return to Forever, wprowadziła do jazzu elementy brazylijskiej bossa novy i samby, co nadało formacji unikalny, eteryczny i rytmiczny charakter. Głos Purim jest często opisywany jako instrument sam w sobie, pełen improwizacji i zwinności. Jej twórczość miała bezpośredni wpływ na wokalistki takie, jak Krystyna Stańko.
Komentarze